Obstipatie komt veel voor bij kinderen en heeft grote invloed op de kwaliteit van leven. Probiotica worden steeds vaker ingezet bij klachten van het maag-darmkanaal. Eind vorig jaar verschenen twee overzichtsstudies die de effectiviteit van probiotica bij kinderen met obstipatie onder de loep namen.
Zo'n 100.000 kinderen in Nederland
hebben last van obstipatie
Obstipatie is de meest voorkomende maag-darmaandoening bij kinderen. Hierbij is er sprake van minder dan drie keer per week ontlasting of een harde, droge ontlasting. Naar schatting hebben zo’n 100.000 kinderen in Nederland last van functionele obstipatie. Dit betekent dat er geen onderliggende oorzaak te vinden is. Veel kinderen met obstipatie hebben last van buikpijn en mede hierdoor kan obstipatie leiden tot schoolverzuim.
Obstipatie bij kinderen wordt vaak behandeld met gedragstherapie (toilettraining) en dieetadvies (voldoende vezels en vocht) of met medicamenteuze behandeling (Lactulose of macrogol). Probiotica is een mogelijk alternatief voor de behandeling van obstipatie. Onlangs zijn er twee overzichtsstudies gepubliceerd naar het effect van probiotica bij kinderen met obstipatie.
Meta-analyse vindt statistisch significante verbetering van ontlastingsfrequentie
Het eerste onderzoek, van twee Chinese wetenschappers, betreft een meta-analyse.(1) Hierbij werden de data van alle geïncludeerde onderzoeken samengevoegd en opnieuw geanalyseerd om zo het effect in een grotere onderzoeksgroep te meten. De uitkomstmaat die in dit onderzoek gehanteerd werd, was de frequentie van de ontlasting. De Chinezen includeerden zes gerandomiseerde klinische studies, waarin verschillende soorten probiotica werden toegediend, met in totaal 498 kinderen (variërend in leeftijd van gemiddeld 3 tot gemiddeld 7 jaar). De helft van de studies was gedaan met een probioticum dat slechts één bacteriestam bevatte, de andere drie gebruikten een multispecies probioticum.
Uit de meta-analyse kwam naar voren dat probiotica bleken te zorgen voor een statistisch significante toename van de frequentie van de ontlasting ten opzichte van de placebo, met een MD (mean difference) van 0,73 (95% CI, 0,14-1,31; p=0,02). Dit wil zeggen dat de gemiddelde ontlastingsfrequentie in de probioticagroep 0,73 hoger is dan in de placebogroep. Drie van de zes studies keken ook naar de consistentie van de ontlasting. Na het samenvoegen van de data bleek hier geen statistisch significant verschil te zijn tussen de probioticagroep en de placebogroep. De auteurs concluderen dat probiotica een alternatief kunnen vormen voor de behandeling van obstipatie bij kinderen.
Systematic review vindt geen effect bij behandeling obstipatie
maar wel verbetering van ontlastingsfrequentie
De tweede studie was een systematic review van de hand van Poolse onderzoekers. Zij includeerden zeven onderzoeken, met in totaal 515 deelnemers.(2) Het Poolse onderzoek voerde echter geen meta-analyse uit. Als belangrijkste uitkomstmaat werd gekeken naar succes van de behandeling, gedefinieerd als minimaal 3 keer per week ontlasting en geen fecale incontinentie. Vier van de onderzoeken rapporteerden deze uitkomstmaat en geen van hen liet statistische significantie zien.
Wanneer echter gekeken werd naar frequentie van de ontlasting, laten drie van de zeven onderzoeken een significant effect zien. Deze onderzoeken waren gedaan met respectievelijk L. reuteri, Bifidobacterium longum en een multispecies probioticum.
De conclusie van deze systematic review is dat probiotica niet effectief zijn bij de behandeling van functionele obstipatie bij kinderen. Daarbij wordt echter de kanttekening geplaatst dat de leeftijd van de kinderen sterk uiteenliep (van 6 maanden tot 16 jaar) en dat er sprake is van grote heterogeniteit tussen de geïncludeerde onderzoeken. Daarom moet de conclusie van het onderzoek met de nodige terughoudendheid geïnterpreteerd worden. Ook geven de onderzoekers aan dat andere bacteriestammen (op zichzelf of in combinatie) mogelijk wel effectief kunnen zijn en dat er meer onderzoek nodig is onder grotere groepen kinderen.
Probiotica is behandeloptie voor kinderen met obstipatie
Uit bovenstaande onderzoeken komt naar voren dat specifieke probiotica in staat kunnen zijn om de frequentie van de ontlasting (een belangrijk criterium voor obstipatie) positief te beïnvloeden. Probiotica zouden dus kunnen worden ingezet bij de behandeling van obstipatie bij kinderen.
Meer weten over de mogelijkheden van probiotica?
Download hier de wetenschappelijke brochure 'Probiotica bij obstipatie'.
Referenties
- Huang, R., & Hu, J. (2017). Positive effect of probiotics on constipation in children: a systematic review and meta-analysis of six randomized controlled trials. Frontiers in cellular and infection microbiology, 7, 153.
- Wojtyniak, K., & Szajewska, H. (2017). Systematic review: probiotics for functional constipation in children. European journal of pediatrics, 176(9), 1155-1162.
