Martine Hoedjes is gespecialiseerd verpleegkundige stoma-, colon- en fecale continentiezorg in het Spaarne Gasthuis. Samen met haar drie collega’s ziet zij patiënten met darmkanker, darmontstekingsziekten, een stoma of incontinentieproblemen. Al zo’n zes jaar zetten zij met succes probiotica in bij deze patiëntengroep.
Zes jaar geleden gestart met inzetten probiotica
“Ik ben een jaar of zes geleden voor het eerst in aanraking gekomen met probiotica. Ik had erover gelezen en ik hoorde ervan via patiënten, die vertelden dat ze er baat bij hadden. Omdat wij nog niet zo veel kennis van probiotica hadden, zijn we naar een bijeenkomst van Winclove geweest om meer hierover te leren. De presentaties daar waren heel goed en duidelijk, dus daarna zijn we het zelf gaan inzetten. De resultaten daarvan waren gewoon goed; we konden best veel patiënten helpen. De patiënten en wij zijn er heel blij mee. En de informatie die we kregen, was ook heel praktisch, waardoor we ook goed aan de patiënten kunnen uitleggen waarom probiotica zin kan hebben."
Voedings- en leefstijladvies helpen soms onvoldoende
"We adviseren probiotica met name bij patiënten bij wie voedingsadvies of medicatie onvoldoende helpen. Bijvoorbeeld: een patiënt heeft een tumor op het rectum en krijgt na de operatie een tijdelijk dunnedarmstoma. Na een halfjaar wordt het stoma teruggeplaatst en dan zie je dat het ontlastingspatroon problemen geeft. Je weet dat dat altijd even tijd nodig heeft. We beginnen dan bijvoorbeeld met voedingsadvies: is de vocht- en vezelinname voldoende? Soms kunnen psyliumvezels ook wat helpen. Maar als dat allemaal niet werkt en de patiënt staat er voor open, dan bespreek ik de mogelijkheid van probiotica. En zo hebben we best wel wat patiënten kunnen helpen, bijvoorbeeld bij patiënten met low anterior resectie (LAR) of incontinentie, of juist met obstipatie. Eigenlijk heel breed."
We kunnen altijd bellen met vragen
"Het is heel fijn dat we altijd Winclove kunnen bellen voor advies over welk product het meest geschikt is. Het is prettig als iemand even meedenkt. Ik weet nog heel goed dat ik een patiënt had met allerlei klachten. Ik had zelf een product in mijn hoofd, maar ik belde toch even met Winclove om te overleggen. Zij vroegen mij of deze man ook antibiotica had gebruikt, wat zo was, maar dat had ik even niet op het netvlies want dat was voor zijn blaasproblemen. Dus toen kreeg ik het advies om eerst een product in te zetten voor de antibiotica en daarna aan de slag te gaan met het andere probleem. Daarom is het altijd fijn dat ik even kan sparren. Deze meneer had dus vier kuren antibiotica gehad en had al zeker een halfjaar waterdunne ontlasting. Het duurde even voordat de probiotica werkte, maar daarna ging het heel goed en werd de ontlasting weer acceptabel. Ik weet niet of hij het nu nog gebruikt, want wij volgen dat zelf niet actief op. Als een patiënt niet meer op de poli komt, dan weten we niet of ze doorgaan met de probiotica."
De startpakketten zijn handig
"Ik vraag ook altijd eerst een startpakket aan. Onder andere omdat er wel een prijskaartje aan het product zit, maar de meeste mensen betalen dit altijd graag als het werkt. Dus dan is het fijn als ze eerst kunnen ervaren hoe het werkt. Als ze zelf merken dat het helpt, hebben ze meestal geen probleem meer met de kosten. De laatste tijd heb ik zelf niet zo vaak meer probiotica geadviseerd, maar zeker in de beginperiode hadden we veel patiënten ‘geparkeerd’, omdat we niet wisten wat we nog aan hun klachten konden doen. Die hebben we toen goed kunnen helpen. Als hun klachten rustig zijn dan adviseer ik patiënten altijd om af te bouwen naar een lagere dosering of helemaal te stoppen. Mochten ze dan toch weer last krijgen, dan kunnen ze altijd opnieuw beginnen met slikken."
Soms moet je rustiger opbouwen
"In het begin, na een paar successen, dacht ik ‘Dit is het. Dit is een wondermiddel’, maar toen kwam er een patiënt bij wie de klachten verergerden door de probiotica. Toen heb ik contact opgenomen met Winclove en werd mij uitgelegd dat dat soms kan gebeuren. Het advies was om een stapje terug te doen, maar het wel te blijven proberen. Die patiënt was gelijk gestopt, maar is later weer rustig gestart en toen ging het beter. Er was dus wel een reactie, maar niet de gewenste reactie. Volgens mij zijn we toen overgestapt op een ander product en het rustiger gaan opbouwen. En we hebben ook wel gehad dat het niet werkte bij mensen. We proberen dan niet een ander middel om te kijken of dat wel werkt."
In Oostenrijk is probiotica heel gewoon
"Ik zie wat betreft probioticagebruik wel enorm verschil met bijvoorbeeld Oostenrijk, waar mijn zus woont. Ik kom daar regelmatig, en een keer was ik een beetje grieperig. Toen haalde ze een hele pot met probioticapoeder tevoorschijn. Ik vroeg haar hoe ze daar aan kwam, en zij vertelde dat ze dat van de huisarts had gekregen. Als bijvoorbeeld haar kinderen een antibioticakuurtje hebben gehad, dan is het gebruikelijk probiotica ernaast te gebruiken. Dat vond ik heel bijzonder. Dat heb je hier niet. En ze nemen het ook als de weerstand wat minder is, of bij sommige klachten, en in ieder geval bij bepaalde medicatie, zeker bij antibiotica. Zonde dat er in Nederland minder aandacht voor is."
Een aantal artsen adviseert ook probiotica
"Hier in het ziekenhuis zijn er gelukkig ook artsen die probiotica adviseren. Dus dat is wel veranderd. Maar er zijn ook artsen die het niet willen adviseren, want dat wijkt te veel af van de standaardbehandeling. Zo was er een arts die patiënten niet naar de bekkenbodemfysio wilde sturen, omdat hij vond dat er te weinig wetenschappelijke onderbouwing voor was. Terwijl wij ook patiënten zagen die er heel veel baat bij hadden. En nu is hij uiteindelijk ook wel om. Maar dat heeft soms even nodig. En er is een chirurg van de bariatrie die ook geïnteresseerd is. Want hij weet dat zijn patiënten na een bariatrische operatie vaak darmproblemen hebben. Dus er zijn artsen die er voor open staan."
Bij LAR-syndroom kun je echt wat betekenen
"We hebben veel successen gehad. Bij patiënten met een LAR syndroom kun je echt wel wat betekenen, bijvoorbeeld dat de ontlasting steviger wordt en zij minder vaak aandrang hebben. Van sommige patiënten weten wij dat zij probiotica als onderhoud gebruiken en van anderen weten wij niet of zij nog probiotica gebruiken of dat ze hebben afgebouwd en gestopt zijn. Deze patiënten zie je dan niet meer op de poli. Het zou natuurlijk wel leuk en goed zijn om het weer eens in kaart te brengen."
Fotocredit: Halfpoint /Shutterstock.com
