Depressie en angststoornissen behoren in de Westerse wereld tot de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen. (1) Beide hebben een grote invloed op zowel het maatschappelijke als het persoonlijke leven. De zorgkosten voor de behandeling van deze ziekten zijn hoog. Daarom wordt er gezocht naar alternatieve of aanvullende therapieën.
Darm-hersenas
Onderzoek bij muizen heeft aangetoond dat de darmmicrobiota, via de zogenaamde darm-hersenas, een rol speelt bij het reguleren van de hersenfunctie. (2) Er is ook aangetoond dat probiotica de darm-hersenas kunnen beïnvloeden. Hierdoor zou probiotica wellicht nuttig kunnen zijn bij de behandeling van mentale aandoeningen.
Nieuwe meta-analyse
De afgelopen 15 jaar is veel onderzoek gedaan naar het effect van probiotica bij depressie en angststoornissen; vooral de afgelopen jaren is het aantal onderzoeken sterk toegenomen. In april van dit jaar is een meta-analyse gepubliceerd naar het effect van pre- en probiotica op depressie en angststoornissen. (3) In totaal werden 34 onderzoeken geïncludeerd; de onderzoeken naar prebiotica omvatten in totaal 429 deelnemers, die naar probiotica 2731.
Geen effect prebiotica
De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat er geen verschil in effect was tussen prebiotica of een placebo bij zowel depressie als angststoornissen. Mogelijk komt dit doordat er maar weinig goede onderzoeken naar het effect van prebiotica op depressie of angststoornissen zijn verricht.
Significant effect probiotica
Probiotica had, daarentegen, een klein, maar significant effect op zowel depressie als angststoornissen. Het effect is klein doordat de meerderheid van de onderzoeken is uitgevoerd bij gezonde mensen (dus zonder depressie), bij wie het lastig is om een afname van depressieve klachten waar te nemen. Echter, bij de vier onderzoeken waaraan mensen met een ernstige depressie hebben deelgenomen, werd een sterker effect gevonden. Er waren geen onderzoeken geïncludeerd met deelnemers met een milde tot matige depressie. Op basis van deze meta-analyse lijkt er zeker een mogelijkheid te zijn voor het inzetten van probiotica voor mensen die lijden aan een depressie of angststoornis.
Referenties
2) Butler, M. I., Cryan, J. F., & Dinan, T. G. (2019). Man and the Microbiome: A New Theory of Everything?. Annual review of clinical psychology, 15, 371-398.
3) Liu, R. T., Walsh, R. F., & Sheehan, A. E. (2019). Prebiotics and probiotics for depression and anxiety: a systematic review and meta-analysis of controlled clinical trials. Neuroscience & Biobehavioral Reviews.
Het effect van stress
Stress kan bij mensen die hiervoor gevoelig zijn leiden tot depressieve klachten. Onderzoekers van de Radboud Universiteit Nijmegen en het Donders Intsitute for Brain Cognition and Behavior keken in een dubbelblind, placebogecontroleerd onderzoek naar het effect van het probioticum Ecologic® BARRIER op neurocognitie (het functioneren van de hersenen met betrekking tot het denkvermogen) bij gezonde mensen. (1) Depressieve klachten gaan namelijk vaak gepaard met veranderingen in het neurocognitieve functioneren. (2) Voor dit onderzoek werden met behulp van functional magnetic resonance imaging (fMRI) neurocognitieve parameters als emotionele reactiviteit, emotieregulatie en cognitieve controle onder de loep genomen. Tevens werd gekeken in hoeverre het probioticum een beschermend effect heeft op het werkgeheugen bij stress.
Beschermend effect
Eerder onderzoek heeft laten zien dat Ecologic® BARRIER de gevoeligheid voor depressie bij gezonde mensen kan verlagen (3). In het onderzoek van de Radboud Universiteit lieten probiotica ten opzichte van placebo echter geen verschil zien in de neurocognitieve parameters. Dit komt mogelijk doordat de scores van de deelnemers op depressie voor de interventie al heel laag waren. Er werd echter wel een significante verbetering van de prestaties van het werkgeheugen tijdens stress gezien na vier weken inname van het probioticum (p=0,039). Dit duidt erop dat het probioticum beschermend zou werken tegen de negatieve effecten van stress. Dit nieuwe onderzoek toont dat Ecologic® BARRIER mogelijk ingezet kan worden als aanvullende therapie voor mensen die lijden aan een depressie die (deels) veroorzaakt wordt door acute of chronische stress.
Referenties
1) Papalini, S., Michels, F., Kohn, N., Wegman, J., van Hemert, S., Roelofs, K., ... & Aarts, E. (2019). Stress matters: Randomized controlled trial on the effect of probiotics on neurocognition. Neurobiology of stress, 10, 100141.
2) Preiss, M., Shatil, E., Cermakova, R., Cimermannova, D., & Flesher, I. (2013). Personalized cognitive training in unipolar and bipolar disorder: a study of cognitive functioning. Frontiers in human neuroscience, 7, 108.
3) Steenbergen, L., Sellaro, R., van Hemert, S., Bosch, J. A., & Colzato, L. S. (2015). A randomized controlled trial to test the effect of multispecies probiotics on cognitive reactivity to sad mood. Brain, behavior, and immunity, 48, 258-264.
Credits foto: Door Thomas Andre Fure/Shutterstock.com
